کد مطلب:1001 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:311
دستور تیمم بدل از وضوء یا غسل
مسأله 708 ـ در تیمم بدل از وضو یا غسل چهار چیز واجب است: اول ـ نیت. دوم ـ زدن كف دو دست با هم بر چیزی كه تیمم به آن صحیح است. سوم ـ كشیدن كف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن از جائی كه موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و احتیاطاً باید دستها روی ابروها هم كشیده شود. چهارم كشیدن كف دست چپ به تمام پشت دست راست، و بعد از آن كشیدن كف دست راست به تمام پشت دست چپ. و بهتر آنست كه بعد از دست كشیدن به پیشانی دو مرتبه كف دستها را بر چیزی كه تیمم به آن صحیح است بزند جهت كشیدن دستها بلكه ترك آن سزاوار نیست.
مسأله 709 ـ در تیمم بدل از غسل مشهور بین علماء آنست كه زدن دوم دستها بر خاك واجب است ولكن اقوی عدم وجوب است هر چند كه ترك آن سزاوار نیست.
احكام تیمم
مسأله 710 ـ اگر مختصری از پیشانی و پشت دستها را هم مسح نكند تیمم باطل است، چه عمداً مسح نكند، یا مسأله را نداند، یا فراموش كرده باشد، ولی دقت زیاد هم لازم نیست، و همین قدر كه بگویند تمام پیشانی و پشت دست مسح شده كافیست.
مسأله 711 ـ برای آنكه یقین كند تمام پشت دست را مسح كرده، باید مقداری بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.
مسأله 712 ـ پیشانی و پشت دستها را باید از بالا به پائین مسح نماید، و كارهای آنرا باید پشت سر هم بجا آورد، و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد كه نگویند تیمم می كند باطل است.
مسأله 713 ـ در موقع نیت باید معین كند كه تیمم او جهت رفع حدث جنابت است یا رفع حدث حیض است یا استحاضه است یا رفع حدث اصغر بجای وضو است مثلاً، و اگر نداند كه بعهده او كدام یك آنها است به عنوان ما فی الذمه كافی است و چنانچه اشتباهاً بجای نیت رفع حدث جنابت نیت رفع حدث حیض نمود مثلاً اگر بر وجه تقیید باشد تیمم او باطل است.
مسأله 714 ـ در تیمم باید پیشانی و كف دستها و پشت دستها پاك باشد علی الاحوط، و اگر كف دست نجس باشد و نتواند آنرا آب بكشد، لازم نیست كه با پشت دست تیمم نماید، بلكه تیمم با كف دست نجس كافی است، مگر آنكه نجاست آن طوری باشد كه سرایت كند به آن چیزی كه به آن تیمم می كند، و خشك كردن آن هم ممكن نباشد كه در این صورت باید با پشت دست تیمم نماید.
مسأله 715 ـ انسان باید برای تیمم انگشتر را از دست بیرون آورد، و اگر در پیشانی یاپشت دستها یا در كف دستها مانعی باشد، مثلاً چیزی به آنها چسبیده باشد، باید برطرف نماید.
مسأله 716 ـ اگر پیشانی یا پشت دستها زخم است و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نمی تواند باز كند، باید دست را روی آن بكشد و نیز اگر كف دست زخم باشد و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نتواند باز كند، باید دست را با همان پارچه به چیزی كه تیمم به آن صحیح است بزند، و به پیشانی و پشت دستها بكشد.
مسأله 717 ـ اگر پیشانی و پشت دستها مو داشته باشد اشكال ندارد، ولی اگر موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آنرا عقب بزند.
مسأله 718 ـ اگر احتمال دهد كه در پیشانی و كف دستها یا پشت دستها مانعی هست چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید جستجو نماید تا یقین كند كه مانعی نیست.
مسأله 719 ـ اگر وظیفه او تیمم است و نمی تواند تیمم كند، باید نائب بگیرد و كسی كه نائب می شود باید او را با دست خود او تیمم دهد، و اگر ممكن نباشد نه بزدن دست و نه به وضع، باید نائب دست خود را به چیزی كه تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بكشد.
مسأله 720 ـ اگر در بین تیمم شك كند كه قسمتی از آنرا فراموش كرده یا نه، باید آن قسمت را با آنچه بعد از آنست بجا آورد.
مسأله 721 ـ اگر بعد از مسح دست چپ شك كند كه درست تیمم كرده یا نه تیمم او صحیح است.
مسأله 722 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، نمی تواند پیش از وقت نماز برای نماز تیمم كند، ولی اگر برای كار واجب دیگر یا مستحبی تیمم كند، و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
مسأله 723 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف می شود باید صبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند. و نیز اگر امید دارد كه عذرش برطرف شود، باید صبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
مسأله 724 ـ كسی كه نمی تواند وضو بگیرد یا غسل كند، اگر احتمال ندهد كه عذرش بزودی برطرف شود، می تواند نمازهای قضای خود را با تیمم بخواند، ولی اگر احتمال دهد به زودی عذر او برطرف می شود، خواندن نماز قضا برای او اشكال دارد.
مسأله 725 ـ كسی كه نمی تواند وضو بگیرد یا غسل كند، جایز است نمازهای مستحبی را كه مثل نافله های شبانه روز وقت معین دارد با تیمم بخواند، ولی اگر احتمال دهد كه تا آخر وقت آنها عذر او برطرف می شود، نباید آنها را در اول وقتشان بجا آورد.
مسأله 726 ـ كسی كه احتیاطاً باید غسل جبیره ای و تیمم نماید، مثلاً جراحتی در پشت او است اگر بعد از غسل و تیمم نماز بخواند، وبعد از نماز حدث اصغری از او سر زند مثلاً بول كند برای نمازهای بعد، باید بدل از غسل احتیاطاً تیمم كند و وضو هم بگیرد.
مسأله 727 ـ اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم كند بعد از برطرف شدن عذر، تیمم او باطل می شود.
مسأله 728 ـ چیزهائی كه وضو را باطل می كند، تیمم بدل از وضو را هم باطل می كند، و چیزهائی كه غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.
مسأله 729 ـ كسی كه نمی تواند غسل كند، اگر چند غسل بر او واجب باشد، یك تیمم نماید كافی است.
مسأله 730 ـ كسی كه نمی تواند غسل كند اگر بخواهد عملی را كه برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمم نماید و اگر نتواند وضو بگیرد و بخواهد عملی را كه برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمم نماید.
مسأله 731 ـ اگر بدل از غسل جنابت تیمم كند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد، ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمم كند، باید وضو بگیرد، و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید.
مسأله 732 ـ اگر بدل از غسل تیمم كند، و بعد كاری كه وضو را باطل می كند برای او پیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل كند باید وضو بگیرد، و بنابر احتیاط واجب بدل از غسل تیمم نماید، و اگر نمی تواند وضو بگیرد باید دو تیمم كند، یكی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو، ولی اگر تیمم او بدل از غسل جنابت باشد چنانچه یك تیمم نماید به قصد اینكه آنچه تكلیف اوست انجام داده باشد، كافیست.
مسأله 733 ـ كسی كه باید برای انجام عملی مثلاً برای خواندن نماز، بدل از وضو و بدل از غسل تیمم كند، احتیاط واجب آنست كه تیمم سومی هم به قصد اینكه بتواند آن عمل را انجام دهد بنماید، ولی اگر در تیمم اول نیت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید، و تیمم دوم را به قصد اینكه وظیفه خود را انجام داده باشد بجا آورد تیمم سوم لازم نیست.
مسأله 734 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، اگر برای كاری تیمم كند تا تیمم و عذر او باقی است، كارهائی را كه باید با وضو یا غسل انجام داد می تواند بجا آورد، ولی اگر عذرش تنگی وقت بوده، یا با داشتن آب برای نماز میت، یا خوابیدن، تیمم كرده، فقط كاری را كه برای آن تیمم نموده، می تواند انجام دهد.
مسأله 735 ـ در چند مورد مستحب است نمازهائی را كه انسان با تیمم خوانده دوباره بخواند:
اول ـ آنكه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب كرده و با تیمم نماز خوانده است.
دوم ـ آنكه می دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی كند و عمداً خود را جنب كرده و با تیمم نماز خوانده است.
سوم ـ آنكه از ترس مزاحمت جمعیت و نرسیدن به نماز جماعت، نماز جمعه را با تیمم خوانده است. بلكه در این صورت باید نماز ظهر را با وضو اعاده نماید علی الاقوی. و در چند مورد احتیاط مستحب آن است كه نماز را اعاده نماید. اول آنكه تا آخر وقت عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد كه اگر جستجو می كرد، آب پیدا می شد. دوم آنكه عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نماز خوانده است. سوم آنكه می دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی شود، و آبی را كه داشته ریخته است.
مسأله 709 ـ در تیمم بدل از غسل مشهور بین علماء آنست كه زدن دوم دستها بر خاك واجب است ولكن اقوی عدم وجوب است هر چند كه ترك آن سزاوار نیست.
احكام تیمم
مسأله 710 ـ اگر مختصری از پیشانی و پشت دستها را هم مسح نكند تیمم باطل است، چه عمداً مسح نكند، یا مسأله را نداند، یا فراموش كرده باشد، ولی دقت زیاد هم لازم نیست، و همین قدر كه بگویند تمام پیشانی و پشت دست مسح شده كافیست.
مسأله 711 ـ برای آنكه یقین كند تمام پشت دست را مسح كرده، باید مقداری بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.
مسأله 712 ـ پیشانی و پشت دستها را باید از بالا به پائین مسح نماید، و كارهای آنرا باید پشت سر هم بجا آورد، و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد كه نگویند تیمم می كند باطل است.
مسأله 713 ـ در موقع نیت باید معین كند كه تیمم او جهت رفع حدث جنابت است یا رفع حدث حیض است یا استحاضه است یا رفع حدث اصغر بجای وضو است مثلاً، و اگر نداند كه بعهده او كدام یك آنها است به عنوان ما فی الذمه كافی است و چنانچه اشتباهاً بجای نیت رفع حدث جنابت نیت رفع حدث حیض نمود مثلاً اگر بر وجه تقیید باشد تیمم او باطل است.
مسأله 714 ـ در تیمم باید پیشانی و كف دستها و پشت دستها پاك باشد علی الاحوط، و اگر كف دست نجس باشد و نتواند آنرا آب بكشد، لازم نیست كه با پشت دست تیمم نماید، بلكه تیمم با كف دست نجس كافی است، مگر آنكه نجاست آن طوری باشد كه سرایت كند به آن چیزی كه به آن تیمم می كند، و خشك كردن آن هم ممكن نباشد كه در این صورت باید با پشت دست تیمم نماید.
مسأله 715 ـ انسان باید برای تیمم انگشتر را از دست بیرون آورد، و اگر در پیشانی یاپشت دستها یا در كف دستها مانعی باشد، مثلاً چیزی به آنها چسبیده باشد، باید برطرف نماید.
مسأله 716 ـ اگر پیشانی یا پشت دستها زخم است و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نمی تواند باز كند، باید دست را روی آن بكشد و نیز اگر كف دست زخم باشد و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نتواند باز كند، باید دست را با همان پارچه به چیزی كه تیمم به آن صحیح است بزند، و به پیشانی و پشت دستها بكشد.
مسأله 717 ـ اگر پیشانی و پشت دستها مو داشته باشد اشكال ندارد، ولی اگر موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آنرا عقب بزند.
مسأله 718 ـ اگر احتمال دهد كه در پیشانی و كف دستها یا پشت دستها مانعی هست چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید جستجو نماید تا یقین كند كه مانعی نیست.
مسأله 719 ـ اگر وظیفه او تیمم است و نمی تواند تیمم كند، باید نائب بگیرد و كسی كه نائب می شود باید او را با دست خود او تیمم دهد، و اگر ممكن نباشد نه بزدن دست و نه به وضع، باید نائب دست خود را به چیزی كه تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بكشد.
مسأله 720 ـ اگر در بین تیمم شك كند كه قسمتی از آنرا فراموش كرده یا نه، باید آن قسمت را با آنچه بعد از آنست بجا آورد.
مسأله 721 ـ اگر بعد از مسح دست چپ شك كند كه درست تیمم كرده یا نه تیمم او صحیح است.
مسأله 722 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، نمی تواند پیش از وقت نماز برای نماز تیمم كند، ولی اگر برای كار واجب دیگر یا مستحبی تیمم كند، و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
مسأله 723 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف می شود باید صبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند. و نیز اگر امید دارد كه عذرش برطرف شود، باید صبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
مسأله 724 ـ كسی كه نمی تواند وضو بگیرد یا غسل كند، اگر احتمال ندهد كه عذرش بزودی برطرف شود، می تواند نمازهای قضای خود را با تیمم بخواند، ولی اگر احتمال دهد به زودی عذر او برطرف می شود، خواندن نماز قضا برای او اشكال دارد.
مسأله 725 ـ كسی كه نمی تواند وضو بگیرد یا غسل كند، جایز است نمازهای مستحبی را كه مثل نافله های شبانه روز وقت معین دارد با تیمم بخواند، ولی اگر احتمال دهد كه تا آخر وقت آنها عذر او برطرف می شود، نباید آنها را در اول وقتشان بجا آورد.
مسأله 726 ـ كسی كه احتیاطاً باید غسل جبیره ای و تیمم نماید، مثلاً جراحتی در پشت او است اگر بعد از غسل و تیمم نماز بخواند، وبعد از نماز حدث اصغری از او سر زند مثلاً بول كند برای نمازهای بعد، باید بدل از غسل احتیاطاً تیمم كند و وضو هم بگیرد.
مسأله 727 ـ اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم كند بعد از برطرف شدن عذر، تیمم او باطل می شود.
مسأله 728 ـ چیزهائی كه وضو را باطل می كند، تیمم بدل از وضو را هم باطل می كند، و چیزهائی كه غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.
مسأله 729 ـ كسی كه نمی تواند غسل كند، اگر چند غسل بر او واجب باشد، یك تیمم نماید كافی است.
مسأله 730 ـ كسی كه نمی تواند غسل كند اگر بخواهد عملی را كه برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمم نماید و اگر نتواند وضو بگیرد و بخواهد عملی را كه برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمم نماید.
مسأله 731 ـ اگر بدل از غسل جنابت تیمم كند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد، ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمم كند، باید وضو بگیرد، و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید.
مسأله 732 ـ اگر بدل از غسل تیمم كند، و بعد كاری كه وضو را باطل می كند برای او پیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل كند باید وضو بگیرد، و بنابر احتیاط واجب بدل از غسل تیمم نماید، و اگر نمی تواند وضو بگیرد باید دو تیمم كند، یكی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو، ولی اگر تیمم او بدل از غسل جنابت باشد چنانچه یك تیمم نماید به قصد اینكه آنچه تكلیف اوست انجام داده باشد، كافیست.
مسأله 733 ـ كسی كه باید برای انجام عملی مثلاً برای خواندن نماز، بدل از وضو و بدل از غسل تیمم كند، احتیاط واجب آنست كه تیمم سومی هم به قصد اینكه بتواند آن عمل را انجام دهد بنماید، ولی اگر در تیمم اول نیت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید، و تیمم دوم را به قصد اینكه وظیفه خود را انجام داده باشد بجا آورد تیمم سوم لازم نیست.
مسأله 734 ـ كسی كه وظیفه اش تیمم است، اگر برای كاری تیمم كند تا تیمم و عذر او باقی است، كارهائی را كه باید با وضو یا غسل انجام داد می تواند بجا آورد، ولی اگر عذرش تنگی وقت بوده، یا با داشتن آب برای نماز میت، یا خوابیدن، تیمم كرده، فقط كاری را كه برای آن تیمم نموده، می تواند انجام دهد.
مسأله 735 ـ در چند مورد مستحب است نمازهائی را كه انسان با تیمم خوانده دوباره بخواند:
اول ـ آنكه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب كرده و با تیمم نماز خوانده است.
دوم ـ آنكه می دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی كند و عمداً خود را جنب كرده و با تیمم نماز خوانده است.
سوم ـ آنكه از ترس مزاحمت جمعیت و نرسیدن به نماز جماعت، نماز جمعه را با تیمم خوانده است. بلكه در این صورت باید نماز ظهر را با وضو اعاده نماید علی الاقوی. و در چند مورد احتیاط مستحب آن است كه نماز را اعاده نماید. اول آنكه تا آخر وقت عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد كه اگر جستجو می كرد، آب پیدا می شد. دوم آنكه عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نماز خوانده است. سوم آنكه می دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی شود، و آبی را كه داشته ریخته است.